Op 22 mei a.s. kiezen we onze vertegenwoordiging in het Europees Parlement. Ook ditmaal wordt er een lage opkomst verwacht, ondanks campagnes van de partijen die meedoen. Een tv-debat onlangs bij Nieuwsuur was hiervan een tekenend voorbeeld; nog geen 400.000 kijkers wisten het vol te houden. Dat is bij landelijke debatten wel anders. Hoe kan het toch dat Europa ons blijkbaar niet zoveel doet?

Een verklaring kan ik er niet voor geven, wel een mening. Ik denk dat Europa voor veel mensen te ver staat van de uitdagingen en problemen die zij dagelijks tegenkomen. Zie het als medewerkers in een groot bedrijf. Als je hen vraagt “wat zou jij willen veranderen in de holding?” komen er vast geen antwoorden; wel als je hen vraagt mee te denken over oplossingen op de werkvloer. Sterker nog, vaak komen er dan nog betere antwoorden dan dat deze van bovenaf worden bedacht (en opgelegd).

Een vaak gehoorde oplossing voor de lage opkomst is het invoeren van een kiesplicht. Het is immers een recht dat we verworven hebben na jarenlange oorlogsvoering en dus voor velen ook de meest concrete vorm van onze democratie. Ik vraag mij wel eens af waarom er zoveel mensen zijn die niet gaan kiezen. Ook bij de gemeenteraadsverkiezingen onlangs waren er veel mensen die de moeite niet namen om even een kruisje te zetten.

Als ik een enkeling vroeg (want ook ik ken deze mensen) waarom?, kwam steevast het antwoord “tsja, drukke dag en wat doet het er ook toe?”. Kortom, voor velen wordt het al als een plicht ervaren in plaats van een recht. Het recht om mede te mogen bepalen wat er gebeurt in je eigen samenleving. Maar zelfs voor de gemeenteraad bleek dat voor veel mensen de afstand nog te groot is; welke invloed kun jij als 1 persoon (stem) uitoefenen?

Wij zijn de afgelopen jaren verwend geraakt door steeds meer voor ons zelf op te kunnen komen. Hebben we ergens een product gekocht en is het niet naar tevredenheid, dan sturen we een klacht in of zetten het op internet. Hebben we onze vakantie erop zitten en was het hotel niet goed? Dan zetten we een kritische referentie bij het hotel en we weten dat daar naar gekeken wordt (dat doen we zelf ook namelijk). Maar het aanvinken van een persoon die vervolgens voor mij moet gaan zorgen dat ik invloed krijg in een gemeente, land of continent? Dat gaat blijkbaar te ver en kost dus teveel moeite.

Ik pleit hier niet voor verandering van democratie, want daarvoor ben ik zelf ook lid van de VVD en ga telkens wel netjes stemmen. Wel ga ik graag met diegenen die (helaas weer) niet gaan stemmen eens in gesprek om te kijken hoe het anders kan.  Wordt het beter als je niet meer “op reis” hoeft naar het stemhokje, maar het eenvoudig via internet kunt doen? Maakt het verschil als er een advies wordt gegeven op basis van big data rondom jouw persoon (in plaats van stemwijzers die steevast het verkeerde beeld geven)?

Waarom wel een referentie bij je hotel in Spanje, maar geen kruisje voor de toekomst in je eigen samenleving? Een interessante gedachte…