Je ouderdomspensioen is in de basis weinig anders dan uitgesteld inkomen, zodat je straks op latere leeftijd ook nog iets hebt om te kunnen besteden. Je zou het ook kunnen zien als geld dat je op een spaarrekening zet (met een beetje rendement), zodat je er straks bij kunt als je het nodig hebt. Het voordeel dat je geniet bij het opbouwen van je pensioen is dat je nu geen belasting hoeft te betalen over dit gedeelte van je inkomen en het straks – als je minder belasting hoeft te betalen – het als netto inkomen kunt gaan gebruiken. Zo simpel is het eigenlijk, alleen we zijn er in Nederland in geslaagd om het ontzettend lastig en moeilijk te maken. En bovenal erg duur en omslachtig.

Sinds ik medewerkers in dienst heb, bied ik het hen aan om pensioen om te bouwen. Of liever gezegd, omdat ik er ooit voor heb gekozen om de eerste medewerker dit aan te bieden, ben ik nu verplicht om het iedere volgende medewerker ook aan te bieden. Dat klinkt heel plausibel, maar ik begrijp werkelijk niet waarom ik een student die op basis van een nuluren contract bij ons werkt om wat bij te verdienen ook pensioen voor zijn oudedag moet aanbieden. Wat mij betreft is er niets tegen een stukje extra ‘loon’, maar de opbouw van het pensioen voor deze groep medewerkers is zo laag, dat ze het straks beter in 1x kunnen laten uitkeren. En ohja, dan is het nog maar even zien wat er van over is gebleven en welk gedeelte is blijven hangen in “kosten van het pensioen”. Maar goed, dit terzijde.

Waar is de keuzevrijheid?

Maar ook voor medewerkers die wel een vast contract hebben geldt dat de regeling altijd hetzelfde is. Ik heb wel eens met onze pensioenadviseur gefilosofeerd of het niet mogelijk zou zijn dat jonge medewerkers juist wat meer richting hun netto loon zouden kunnen krijgen en oudere medewerkers wat meer richting hun pensioen. Immers, jonge medewerkers zijn vaak bezig met het huren of kopen van een woning, hebben veel kosten voor hun (jonge) kinderen en zitten vaak nog in een (iets) lagere loonschaal. Helaas, dit is niet mogelijk en dus kost het mij soms wel moeite om uit te leggen aan een jonge medewerker waarom pensioen ook onderdeel is van hun inkomen, terwijl ze het liever in een hoger netto bedrag hadden gezien. Alternatief zou zijn de lonen van starters hoger maken, maar of dat nou het gewenste effect heeft?

De nieuwe pensioenwetgeving die een tijd terug met veel lawaai is aangenomen had de kans om hier wat meer in recht te trekken. Helaas zou ik bijna zeggen, want het wordt er voor ondernemers niet leuker op. Zo hebben ze in de wetgeving besloten om het percentage van je bruto salaris dat je opbouwt als pensioen (zo ongeveer) gelijk te trekken over alle leeftijden heen. Dat klinkt als een goed idee, maar maakt wel dat ik straks tienduizenden euro’s extra kwijt ben om de zaken recht te trekken. Simpelweg omdat ik relatief veel jongere medewerkers aan het werk heb (jong als in onder de 40 jaar). Of mijn collega’s hier ook direct beter van worden betwijfel ik en heb ik nog niet terug gezien in de voorbeeld berekeningen. Het klinkt voor mij vooralsnog als een maatregel die vooral op papier goed moet doen en de pensioenverzekeraars aan het werk houdt (die hier dus ook extra kosten voor gaan rekenen).

Als je ook leest welke voordelen er volgens experts worden genoemd, zie ik nog niet direct waarom we er blij mee moeten zijn. ChatGPT geeft hierover het volgende aan:

De nieuwe pensioenwet in Nederland, bekend als de **Wet toekomst pensioenen (Wtp)**, brengt aanzienlijke veranderingen in het pensioenstelsel. De twee belangrijkste voordelen van deze wet zijn:

1. Meer flexibiliteit en persoonlijkere pensioenopbouw
De nieuwe wet maakt het pensioenstelsel persoonlijker doordat pensioenen directer gekoppeld zijn aan de ingelegde premie en behaalde beleggingsresultaten. Dit biedt deelnemers meer inzicht in hun eigen pensioenopbouw en zorgt voor transparantie.  De focus ligt niet langer op een vaste uitkering, maar op een flexibele premieovereenkomst.

2. Beter bestand tegen economische schommelingen
Het nieuwe stelsel maakt pensioenen toekomstbestendiger doordat het beter kan meebewegen met economische ontwikkelingen. Pensioenfondsen hebben minder snel last van tekorten omdat de pensioenen meebewegen met de beleggingsresultaten. Dit vermindert de kans op kortingen en zorgt ervoor dat de pensioenuitkeringen duurzamer zijn in een veranderende economie.

Deze voordelen zijn bedoeld om het Nederlandse pensioenstelsel eerlijker, transparanter en stabieler te maken, zodat het beter aansluit bij de behoeften van de moderne arbeidsmarkt.

Kortom, we gaan allemaal naar beschikbare premie (daar zaten we al), we bouwen allemaal ons eigen potje op (het is een begin), jong en oud betalen ongeveer hetzelfde en het resultaat van je pensioen hangt af van de stand van economie (ofwel, je bent zelf verantwoordelijk). Waarom dan niet echt doorpakken om het te veranderen? Nu blijft het een regeling die ik als werkgever mijn werknemers opleg in plaats van dat ik hen echt een keuze biedt.

Potje hier, potje daar

Ik heb het in dat geval over het alsmaar overschakelen van pensioenpot naar pensioenpot als je van baan wisselt. De overheid heeft het gelukkig inzichtelijk gemaakt via een website, zodat je nu in één oogopslag kunt zien welk pensioen je hebt opgebouwd als je een aantal keren van werkgever bent gewisseld. Maar wat je er daadwerkelijk aan over houdt? Telkens overstappen van werkgever (en dus van pensioenverzekeraar, tenzij je in een bedrijfstak pensioen zit) maakt dat je pensioen er ook uit komt te zien als gatenkaas. Een beetje hier, een beetje daar… en vaak te weinig om echt lekker te renderen en het idee te hebben dat je een potje voor later hebt opgebouwd. Sterker nog, regelmatig hoor ik in mijn omgeving mensen zeggen dat het zo beperkt is dat ze hebben opgebouwd in die 1 of 2 jaar, dat ze het maar hebben laten uitbetalen.

Volgens mij kan het echt heel veel simpeler! Waarom is pensioen niet gewoon een vast onderdeel van het persoonlijke arbeidscontract dat je met een medewerker aangaat? Bijvoorbeeld: je spreekt een bruto salaris af met een nieuwe medewerker en je bepaalt samen welk percentage hiervan pensioen en  welk deel netto loon betreft. Uiteraard kun je hier een marge met elkaar afspreken, zodat pensioen nooit 0% kan zijn. Vervolgens stort ik als werkgever maandelijks het netto loon op je bankrekening en de overeengekomen pensioenpremie in jouw eigen pensioen-rekening. Je leest het goed, je eigen pensioen-rekening. En als je dan naar een andere werkgever gaat neem je deze rekening gewoon mee en maak je hier dezelfde afspraak. Het voorkomt dat je overal potjes hebt, het voorkomt dat jouw werkgever voor jou bepaalt wat jouw opbouw mag zijn en het helpt jou om echt aan je inkomen voor later te werken. En om het af te maken stel je ieder jaar de verdeling tussen pensioen-rekening en bankrekening opnieuw met elkaar vast. Nu blijft bij mij de vraag hangen: wat is er voor nodig om dit te realiseren?

p.s. ruim 10 jaar geleden schreef ik hier ook al over 🙂